VRAAG 1:
Man zonder relatie en kinderen overlijdt. Hij heeft een moeder, een stiefvader, 2 broers, 1 halfzus en een stiefzus.
Wie zijn de erfgenamen in dit voorbeeld, als hij geen testament gemaakt heeft?

ANTWOORD 1:
Moeder, 2 broers en de half zus. Alleen bloedverwanten erven volgens de wet. Als de stiefvader en stiefzus ook moesten erven, had de man een testament moeten maken.

Artikel 10 Boek 4 BW
1. De wet roept tot een nalatenschap als erfgenamen uit eigen hoofde achtereenvolgens:
a. de niet van tafel en bed gescheiden echtgenoot van de erflater tezamen met diens kinderen;
b. de ouders van de erflater tezamen met diens broers en zusters;
c. de grootouders van de erflater;
d. de overgrootouders van de erflater.
2. De afstammelingen van een kind, broer, zuster, grootouder of overgrootouder worden bij plaatsvervulling geroepen.
3. Alleen zij die tot de erflater in familierechtelijke betrekking stonden, worden tot de in de vorige leden genoemde bloedverwanten gerekend.

Artikel 11 Boek 4 BW
1. Degenen die tezamen uit eigen hoofde tot een nalatenschap worden geroepen, erven voor gelijke delen.
2. In afwijking van lid 1 is het erfdeel van een halfbroer of halfzuster de helft van het erfdeel van een volle broer, een volle zuster of een ouder.
3. Wanneer het erfdeel van een ouder door toepassing van de leden 1 en 2 minder zou bedragen dan een kwart, wordt het verhoogd tot een kwart en worden de erfdelen van de overige erfgenamen naar evenredigheid verminderd.

Artikel 12 Boek 4 BW
1. Plaatsvervulling geschiedt met betrekking tot personen die op het ogenblik van het openvallen van de nalatenschap niet meer bestaan, die onwaardig zijn, onterfd zijn of verwerpen of wier erfrecht is vervallen.
2. Zij die bij plaatsvervulling erven, worden staaksgewijze geroepen tot het erfdeel van degene wiens plaats zij vervullen.
3. Degenen die de erflater verder dan de zesde graad bestaan, erven niet.

VRAAG 2:
Wie kan bij de bankrekening op eigen naam van een vrouw, die gehuwd is in gemeenschap van goederen, als zij dement is?

ANTWOORD 2:
Niemand.
Als zij gewild had dat haar partner er dan aan kon komen, had zij een notariële zorgvolmacht (ook wel levenstestament genoemd) moeten maken, toen de vrouw nog wilsbekwaam was. Nu kan dat niet meer en zal er via de kantonrechter een bewindvoerder moeten worden benoemd.

VRAAG 3:
Hoe groot is het breukdeel van het kind dat onterfd is door de moeder? Er zijn nog 3 kinderen, 1 kleinkind en een langstlevende echtgenoot, die allen tot erfgenaam benoemd zijn.

ANTWOORD 3:
1/10de
Er zijn volgens de wet 5 erfgenamen, de langstlevende echtgenoot, 4 kinderen (de 3 kinderen die tot erfgenaam benoemd zijn en het onterfde kind). De legitieme portie is de helft van het wettelijke erfdeel en in dit geval dus 1/2de x 1/5de is 1/10de.

Artikel 641 Boek 4 BW
1. De legitieme portie van een kind van de erflater bedraagt de helft van de waarde waarover de legitieme porties worden berekend, gedeeld door het aantal in artikel 10 lid 1 onder a genoemde, door de erflater achtergelaten personen.
2.Afstammelingen van een kind van de erflater dat op het ogenblik van het openvallen van de nalatenschap niet meer bestaat, worden voor de toepassing van het eerste lid tezamen als een door de erflater achtergelaten kind geteld. Afstammelingen van een kind van de erflater die legitimaris zijn, kunnen ieder slechts voor hun deel opkomen.

VRAAG 4:
Een man heeft dementie en moet een behandeling ondergaan. Hij heeft geen notariële zorgvolmacht (ook wel levenstestament genoemd) gemaakt waarin hij zijn vrouw gemachtigd heeft namens hem te beslissen. Wat moet zij nu doen?

ANTWOORD 4:
Zorgen dat zij tot mentor benoemd wordt door de kantonrechter. Zij dient daarvoor een verklaring van een arts te hebben dat haar man wilsonbekwaam is. Er zijn speciale artsen opgeleid, die staan in het VIA register.
Een notaris kan behulpzaam zijn, zowel bij het verkrijgen van een artsenverklaring als bij het aanvragen van het mentorschap (en eventueel gelijk bewind) bij de rechter.

VRAAG 5:
Mag een executeur het huis dat tot de nalatenschap behoort, verkopen en leveren zonder de medewerking van de erfgenamen? Er zijn geen schulden.

ANTWOORD 5:
Nee, dat mag niet.
Een executeur heeft de taak de nalatenschap te beheren, schulden te voldoen en de nalatenschap klaar te maken voor verdeling. Een huis verkopen en leveren is een beschikkingshandeling.
Als er wel schulden zouden zijn, bijvoorbeeld geen geld op de bank en een hypotheekschuld op het huis, dan zou de executeur het huis wel mogen verkopen, omdat hij dan een schuld voldoet.
Is er voldoende op de bank om de hypotheekschuld te voldoen, dan mag het dus weer niet.
Als de executeur ook afwikkelingsbewindvoerder is, dan mag hij juist wel beschikkingshandelingen verrichten.

VRAAG 6:
Mag je als je tot gevolmachtigde bent benoemd in een notariële zorgvolmacht (ook wel levenstestament genoemd), schenkingen doen?

ANTWOORD 6:
Ja.
Als er in de volmacht staat dat de volmachtgever de aanwijzing geeft, dat hij het doen van schenkingen niet wenst, dan kan je nog steeds schenkingen doen, maar volg je de wensen van de volmachtgever niet op. De schenking zelf is overigens niet terug te draaien.
In de volmacht zelf staat bijna altijd deze zin:
“Deze volmacht geeft de gevolmachtigde de bevoegdheid naar eigen inzicht in mijn belang rechtshandelingen aan te gaan. Als leidraad bij de uitoefening van de uit deze volmacht voortvloeiende bevoegdheden geef ik de volgende aanwijzingen. Deze aanwijzingen hebben uitdrukkelijk niet de strekking de bevoegdheden van de gevolmachtigde zoals in III omschreven te beperken.”